Ўтган йили “Advokat” журалининг кетма-кет сонларида ва сайтимизда Олий суддаги ва суд тизимидаги муаммолар ҳақида чоп этилган мақолалар таҳририятимизга энг кўп муносабат хатлари келишига ҳамда эндигина ишга тушган сайтимизда энг кўп изоҳлар ёзилишига сабаб бўлганди.  Куни кеча ана шундай мақолаларимиздан бирига Xabar.uz порталида каттагина бир муносабат эълон қилиниши эса ўқувчиларимизни бу мавзуга яна қайтаргандай бўлди. Таҳририятимизнинг электрон манзилига яна кетма-кет муносабатлар келиб туша бошлади. Шу боис ушбу муносабатлардан айримларини, жузъий таҳрир билан бўлса-да, эълон қилишга қарор қилдик.

Шу ўринда айтишни истардикки, шу пайтга қадар эълон қилинган мақолаларимизга Олий суднинг сукутини биз ризолик аломат, яъни танқидда кўтарилган муаммоларни тан олиш деб баҳоладик. Зеро, хабарингиз бор, адвокатлар ўртасида ўтказилган аноним сўровнома маълумотлари эълон қилинганида Олий суд ундаги рақамларнинг асосланмагани тўғрисида дарров баёнот берди. Шундан ҳам кўриниб турибдики, ОАВдаги чиқишлар уларнинг эътиборидан четда эмас... Демак, кўтарилаётган муаммолар Олий суд мутасаддилари томонидан ўрганилаётганига ва бу борада албатта тегишли чоралар кўрилаётганига ҳам умид қилсак бўлади.

 

“Himoya Plus”" адвокатлик бюроси бошқарувчиси, юридик фанлар номзоди Холмурод ИСАНОВ изоҳи (Қибрай тумани):

“Мақолага муносабат билдирилган адвокатнинг ёзганларини ўқиган одамда “Агар давлатимиз суд ҳокимиятининг юкори органи ҳисобланган Олий судда аҳвол шу даражага бориб етган бўлса, унда бошқа бўғиндаги суд идораларидан нимани кутиш мумкин?” деган савол туғилиши табиий. Демак, бу каби ҳолатларни бартараф  этиш  бўйича қонунда белгиланган тартибда қатъий чоралар кўриш вақти-соати етганга ўхшайди. Акс ҳолда, суд тизими самарадорлиги тўғрисида гапириш ортиқча бўлиб, адолатсизликка  йўл очилаверади...”

 

“Адолатли Нусратулла” адвокатлик бюроси бошқарувчиси Насим ХИДИРОВ (Самарқанд вилояти, Пахтачи тумани) изоҳи:

“Мақолада қайд қилинганга ўхшаш ҳолат тажрибамизда жуда кўп учрамоқда. Битта янги мисол айтаман: мен ўзим ҳимоям остидаги маҳкумга доир жиноят иши бўйича барча босқичларни, бу жараёндаги ҳамма тўсиқларни босиб ўтиб, Олий суд раиси қабулигача етиб бориб, шунда ҳам икки марта раиснинг ўзи қабул қилмаётгани учун қайтиб кетиб, учинчи уринишда кирган эдим. Аммо раис менга жуда кам вақт ажратгани учун барча фикрларимни айтиб улгурмадим. Шундай бўлса-да, жиноят ишини чақиртиришди (Менимча, раис қабулига кирилишига сабаб бўлган жиноят ишларини чақириб ўрганиш амалиёти шаклланган). Бироқ, тўрт ой деганда мен ҳам ўша таниш “шаблон” жавобни олдим... Яна кимдан денг, аввалги шикоятларимиз бўйича рад жавоби берган судья Бердиқиличевдан. У мазкур ишни қайта кўришга асос йўқлиги ҳамда биринчи инстанция ва апелляция инстанциялари судлари қарорлари ўз кучида қолдирилганлиги ҳақида ажрим чиқазибди. Ҳеч бўлмаса жавоб хатини бирон ўринбосар имзоламабди. Ахир бу процессуал қонунчиликка зид-ку. Ахир Олий суд раиси қабулигача тегишли босқичлардан ўтиб чиқиб бориб кирилдими, ушбу мурожаатга жавоб ҳам шахсан Олий суд раисининг ўзининг имзоси билан бўлиши лозим эмасми?

Яқиндаги воқеа эса бунисидан ҳам бешбадтар. Яъни мен Олий суд судьясининг юқорида айтилган ажримидан норози бўлиб, назорат тартибида протест келтириш тўғрисида 2019 йилнинг 7 февралида Олий суд раиси номига илтимоснома юборган эдим. Яқинда эса ҳимоям остидаги маҳкум С.нинг онаси менга Олий суддан унга бир хат келганлигини, аммо Олий судга хат ёзмаганлигини айтиб қолди. Не кўз билан кўрайки, бу менинг ўша Ўз.Р.ЖПК талаби бўйича тўғри ва тўлиқ ёзган илтимосномам ва унга илова қилинган ҳужжатлар эди. Унга Олий суднинг мурожаатлар билан ишлаш бошқармаси томонидан “ўғлингизга оид жиноят иши бўйича шикоят қилиш ҳуқуқингиз йўқ, ЖПК талаби бўйича ўғлингиз ёки адвокати шикоят қилиши мумкин” деган мазмунда қисқа ва лўнда жавоб берилибди. Қизиғи шундаки, менинг бу илтимосномамда ҳимоям остидаги шахснинг онаси ҳатто имзо ҳам қўймаган ва бехабар бўлиб, илтимоснома адвокатлик бюроси муҳри ва тамғаси билан тасдиқланган эди...

Билмадим, энди мен Олий судга ёзган илтимосномамга жавоб хати беришларини сўраб мурожаат қилсам нима деб жавоб беришар экан. Ахир улар илтимосномамнинг асл нусхасини бошқа манзилга қайтариб юборишган (Зеро, аслида ҳар қандай илтимосноманинг асли, неча қайта юборилса ҳам, Олий суднинг ўзида сақланиши керак эди).

Менинг ўйлашимча, бу “ўйин”ларнинг ҳаммаси иш оқловга қараб кетаётгани учун атай қилинаяпти. Умуман олганда эса буларнинг ҳаммаси ҳаддидан ошиш, қўпол қилиб айтганда, қўштирноқ ичидаги “қутуриш” эмасми?

Хуллас, бу каби ҳолатлар, мақолада келтирилган фактлар шуни кўрсатаяптики, ЖПКга ва “Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисида”ги қонунга ўзгартиш ва қўшимчалар киритиб, ҳар қандай мурожаатга идоранинг биринчи раҳбари имзоси билан жавоб берилиши, жумладан, Олий суди раисининг жавобидан норози бўлганлар Олий суд Пленумига ёки Президент Девонига шикоят қилиши мумкинлиги белгилаб қўйилиши лозим”.

 

“Mukhiddinova i partnyory” адвокатлик фирмаси адвокати Шерзод ОЛИМОВ (Тошкент шаҳри, Юнусобод тумани) изоҳи:

“Суд тизимидаги баъзи ишлар кўзбўямачиликка ўхшайди ростдан. Масалан, ўз талабингизни ўнлаб далиллар билан асослаб назорат тартибида шикоят ёзасиз. Аммо Олий суддан ҳамиша бир хил мазмундаги тайёр қисқа рад жавоблари келаверади. Яшириб нима қиламиз, бунақа жавоблардан кўнглингиз айнийди, нафратингиз ошади. Қанийди келтирилган важларингизга асослантирилган рад жавоби беришса, сиз ҳам шунга кўра тегишли хулосага чиқариб ё жавобдан қаноат ҳосил қилган ёки қўшимча далил излаган бўлардингиз. Йўқ, судга “нотўғри малакаланган” деб шикоят қилсангиз, бир қатор билан “айбига яраша жазо берилган” мазмунидаги жавоб оласиз. Бунинг устига, мақолада айтилганидек, ҳар бир мурожаат бўйича ишни судьялар кўриб чиқиши ва шунга кўра жавоб хати йўлланиши лозим бўлса-да, Олий суд номидан мурожаатлар билан ишлаш бошқармаси асослантирилмаган жавоб юбораётганини мен очиқчасига қонунни менсимаслик, адвокатнинг ва фуқаронинг устидан кулиш деб ҳисоблайман.

 Шу ўринда судлардаги яна бир кўзбўямачилик одатини ҳам айтиб ўтишни истардим. Яъни адвокат, судланувчи ёки жабрланувчиларнинг машаққатли меҳнатлари эвазига тўпланган далиллар асосидаги шикоятларига кўра нечтадан битта жиноят иши апелляция ёки кассация инстанциясида ўзгарадиган бўлса ҳам мазкур суд ажримида албатта “прокурорнинг протести” борлиги қайд этилиб, жиноят ишига протест тиқиштириб қўйилади. Бу ҳам қуйи инстанция судларининг хатоларини хаспўшлаш, бошқачароқ айтганда эса, сохтакорликнинг ўзгинаси-ку. Чунки аслида бунақа протестлар билан одатда ҳеч ким танишмаган, унга муносабат ҳам билдирмаган бўлади. Аммо бечора адвокат шу “протест” унинг шикоятига “тиргагич” бўлаётгани учун ҳам тилини тишлайди, эътироз қилишдан тийилади. Нима қилишса ҳам меҳнати зое кетмаганига, ҳимоясидаги шахснинг ҳуқуқлари тикланганига хурсанд бўлиб индамай кетаверади. Лекин бундай “ўйин”лар ҳам қачондир барҳам топиши керак-ку ахир...”

Хуллас, шунақа гаплар, изоҳлар ва муносабатлар оқими эса тўхтамаяпти... Демак, бу мавзуга ҳали яна қайтамиз!

2019-03-08 23:07:39  |  2981 |   0  |