Олий суд раисининг ўринбосари, Фуқаролик ишлари бўйича судлов ҳайъати раиси Холмўмин Ёдгоров жамоатчиликнинг кескин танқидига учради. Ижтимоий тармоқлар фойдаланувчилари, блогерлар унинг Тошкент вилояти, Бўстонлиқ туманидаги “Чимган” МФЙ ҳудудида қурилган “дача”ларнинг ёппасига бузилиши билан боғлиқ можаролар бўйича тутган позициясини қоралаб, уни ижро ҳокимиятига тарафкашликда айблашмоқда.

“Чимган” МФЙ ҳудудидаги “снос”лар июнь ойи давомида интернетнинг ўзбек сегментида энг кўп муҳокама қилинган мавзулардан бири бўлди, десак адашмаймиз. Ҳукумат, воқеалар резонанси важидан, “жамоатчиликка тушунтириш бериш мақсадида” 2 июль куни туманга пресс-тур ташкил қилди. Журналистлар олдида мазкур “снос”ларнинг легаллиги ва легитимлигини исботлаб бериш учун Холмўмин Ёдгоров таклиф қилинган экан. Олий суд раиси ўринбосари бу борада анча жон куйдирибди ҳам. Аммо “эффект” бошқача бўлди: унинг бу пресс-турда қатнашганидан тортиб, масалага мустақил ҳокимият вакили сифатида эмас, ижроия органи нуқтаи назаридан ёндашганигача – судья учун номақбул иш деб баҳоланди. Уйларнинг аксарияти (агар ҳаммаси бўлмаса) суд қарорисиз бузил(аёт)ганига қарамай, бу уйларни “ноқонуний қурилган” дея фикр билдиргани учун эса Ёдгоровни айбсизлик презумпциясининг моҳиятини тушунмасликда айблашди.

Қолган гапни депутат Расул Кушербаев ва блогерлардан ўқиймиз:

Расул КУШЕРБАЕВ (депутат):

Кеча Бўстонлиқ туманидаги "снос"лар бўйича пресс тур бўлиб ўтибди. Бу жуда яхши. Бироқ буни кўриб бир қатор тушунарсиз ва ҳавотирли саволлар пайдо бўлаяпти.

Масалан, пресс турда Олий суд раиси ўринбосарининг "снос" масаласида тушунтириш бериши ва шу ернинг ўзидаёқ "снос" қилаётганларнинг ёнини олиб, одамларни ноқонуний қурилма қурганлигини айтиб, айбдор қилишга интилиши мустақил суд учун ғалати эмасми? Бу суд ҳокимиятининг ижро ҳокимиятига адвокатлик қилаётганига, жойига бориб унинг топшириқларини сўзсиз бажараётганига ўхшамаяптими?

Агар шундай бўлса бу дахшат! Адолатли, халқпарвар суд... Ҳар қандай вазиятда ҳам суянишимиз мумкин бўлган "холис" суд...

Яқинда айрим судъялар ҳоким ва прокурорларни дўқига жавобан одамларни уй жойларини бузишга қарор чиқариб юбораяпти, деганимда айнан Олий суддаги ўша масъулларимиз менга хато қилганимни айтиб, қандай гапириш кераклигини ўргатмоқчи бўлувди. Лекин мен осмондан олмадим: айрим судъялар журъатсизлик қилаяпти, гаҳ, деса қарор чиқариб, бир жойларга югуриб ҳам бораяпти.

Зафарбек Солижонов, юрист-журналист, блогер:

Холмўмин Ёдгоровни бизнинг ҳуқуқ оламида кўпчилик ҳурмат қилади. Аммо бу ишларини малакали касбдошлари ҳам умуман оқламаса керак. Холмўмин акага ичим ачиганидан ва шунча йиллик меҳнати натижаси чақага арзиб қолмаслиги учун аччиқ билимларни қайта эслатмоқчиман.

Судья бу одилликни таъминлайдиган олий тоифали юрист. У юриспруденция соҳасида энг чўққига чиққан касб эгаси. Ҳар бир судья алоҳида учинчи мустақил ҳокимият вакили. У дод-войларга алданмайдиган, кўзлари фақат қонунни кўрадиган, қонун чиқарувчи ва ижро ҳокимиятидан мустақил, ҳиссиётсиз инсон. Судьянинг бошқа ҳокимлик вакиллари билан бирга юриши, улар билан бирга биринчи шахс кўпликда гапира бошлаши холисликни бузади. Судьялар судьялик шаънини судьялар одоб-аҳлоқи қоидаларини қатьий сақлашлари, одил судловнинг обрўсини, судьялик қадр-қимматини тушириши ёки судьянинг холислигига шубҳа туғдириши мумкин бўлган хатти-ҳаракатлардан ўзларини тийишлари шарт.

Судья суд залида ёки сайёр суд жойида керакли шахсларни эшитади, бор билимлари эслайди ёки мавжуд қонунларни варақлайди, сўнгги сўзни айтади. Айрим ҳолларда тарафларга мазмунини тушунтириб бериши ҳам мумкин. У ҳар қандай кўринишдаги сиёсий ҳаракатларда (жумладан туризм сиёсатини тушунтиришда ҳам) иштирок этмайди. Унинг фаолияти жуда оғир. Доим совуққонликни талаб қилади. У Олий кучнинг функцияларини бажаради. Бу эса ўта қийин миссия. Шунақа гаплар, Холмўмин ака...

Баҳодир Аҳмедов, юрист-журналист, блогер:

СУД бу мустақил орган. У одил судловни амалга оширади. Ҳеч ким унга босим ўтказа олмайди. У холис. У ишларни атрофлича кўриб чиқади.

Кулманг. Ростан қонун бўйича шундай. Судларга кўп ишингиз тушган ва гапларим сизга эриш туюлаётгандур. Лекин бу қонунчиликда қатъий акс этган. Масалан, "СУДЛАР ТЎҒРИСИДА"ги қонунидаги нормаларни олайлик.

"Ўзбекистон Республикасида суд ҳокимияти қонун чиқарувчи ва ижро этувчи ҳокимиятлардан, сиёсий партиялардан, бошқа жамоат бирлашмаларидан мустақил ҳолда иш юритади".

Аммо. Олий суд раиси ўринбосари Ҳолмўмин Ёдгоровни гаплари жуда (https://youtu.be/AG09Tj0-YXE) қизиқ туюлди. Ёки ака ижро ҳокимиятига ўтган ва биз бехабар қолдикми?

"– Ерни эгаллаган,

– талон-тарож қилган,

– сувни ўрнига қуриб олган,

– огоҳлантириш бир марта эмас икки ойдан бери огоҳлантирамиз", деган сўзларни айтади Ёдгоров.

Суд бу бир ҳис-туйғусиз, ҳеч қайси тарафда турмайдиган, фақат Қонунни тан оладиган даргоҳ бўлиши керак. Унга фарқи йўқ: бир қарор чиқарса-ку, бу бюджетга зарар қилса ҳам қонун доирасида қарорини чиқараверади.

Суд ўзидан бир фикр билдириши мумкин эмас. У фақат эшитади, савол беради, хужжат сўрайди ва ўз сўзини кўплаб процесслардан сўнг айтади. Ўзбекистон номидан айтади. Шунда фуқаролар судга қараганда бир давлат ҳокимияти вакилига қарагандек эмас, қонунга қарагандек ҳис қилишади.

Агар қарор чиқарса ҳам буни ижро ҳокимияти билан юриб бу тарзда ҳаракат қилмаслиги керак. Бунда у қайсидир томондек қилиб кўрсатиб қўяди. Бу эса холисликни бузади.

Айбсизлик презумпцияси фақатгина жиноят судларига тааллуқли эмас. У бошқа судларга ҳам, ҳуқуқни мухофаза қилиш органларига ҳам, ОАВга ҳам тааллуқли.

Темурмалик Тожиддинзода, блогер:

Мана бу видеода (https://youtu.be/AG09Tj0-YXE) гапираётган инсон — Ўзбекистон Республикаси Олий суди раисининг ўринбосари — Холмўмин Ёдгоров. Яъни мустақил суд ҳокимияти вакили. Лекин ҳаракат ва гапларининг мазмунига кўра, бу инсон ўзини суд ҳокимияти эмас, ижро ҳокимияти вакили деб ўйлаётгани аниқ. Ҳали иш судга оширилмай туриб, ўринбосар жаноблари ҳаммани ёппасига "ноқонуний дачалар" қуриб ташлаганликда айблаб ташлади. Айбсизлик презумпцияси нима эканлигини бу судья тушунмаса ҳам керак.

Ҳали судда исботини топмаган ҳолат бўйича Олий суд раиси ўринбосари бўла туриб, одамларни айбдор, деб фикр билдириши ҳозирданоқ барча судларга аниқ сигнал бўлган. Энди ҳар қандай суд буларни олдиндан берилган кўрсатмасидан келиб чиқиб, хусусий мулки бузилаётганларни айбдор деб топади. Ушбу вазиятга холис баҳони фақатгина халқаро суд бера олади.

Мана сизга Ўзбекистондаги реал вазият: бир неча йиллик қонунсизлик, адолатсизлик ва ҳуқуқий билимсизлик натижасида ҳаттоки энг юқори лавозим эгалари ҳам ўз вазифалари нимадан иборат эканлиги борасида аниқ тушунчага эга эмас. Ўзи, судни мустақиллигига ҳокимият, прокуратура ва яна алламбало идоралар эмас, айнан мана шундай журъатсиз ва ўз ишини тушунмайдиганлар ҳалақит беради. Бу каби инсонлар суд тепасида экан, суд ҳеч қачон мустақил бўла олмайди, қонун қолиб, ижродаги топшириқ берувчиларга қуллик қилиб юраверади.

Суд мустақилликни ўзидан бошлаши керак. Унгача эса шармандалик сериали давом этаверади.

Қобил Хидиров, блогер:

Бугун Тошкент вилоятининг Бўстонлиқ туманида ноқонуний дала ҳовлиларнинг бузилиши бўйича пресс-тур ташкиллаштирилибди (https://kun.uz/87546891). Пресс-турда Олий суд раиси ўринбосари Холмўмин Ёдгоров ҳудудда олиб борилаётган «снос» ишлари бўйича изоҳ берган ва албатта, “снос”ларнинг ўринлиги эканлигини қайд этган.

Олий суд раҳбариятининг бундай тадбирларда иштирок этиши, назаримизда, судларнинг обрўсига, мустақиллик принципларига тўғри келмайди. Шу жойга борганининг ўзиёқ ва бундай интервью бергани, айниқса, унинг мазмуни келажакдаги суд ишлари учун нохолислик таассуротини уйғотиши мумкин. Суд ўзининг ишини, ижро органи ўзининг ишини қилгани маъқул.

P.S.: умуман, ҳукумат шу тадбирни ўтказгани айни муддао бўлган. Снос биз учун оғриқли мавзу. Бўстонлиқдаги ноқонуний қурилган объектлар масаласи, албатта, қонунчиликда белгиланган тартибда ҳал этилиши керак.

2020-07-06 18:28:37  |  6052 |   0  |