“Босар-тусарини билмаган депутат” можароси давом этади: янги қарталар очиляптими?
Бир неча кундан бери Наманган шаҳридаги “босар-тусарини билмаган депутат” можароси жамоатчилик муҳокамаси диққат марказида турибди. QALAMPIR.UZ ИИВ Ахборот хизмати томонидан чиқарилган видео юзасидан бир қанча саволларни ўртага ташлади. Аммо идора масъуллари томонидан ушбу саволларга жавоб қайтарилгани йўқ. Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутатлари ҳам воқеа юзасидан ўз муносабатини билдирмоқда. Эндиликда иккинчи тараф, халқ депутатлари Наманган шаҳар Кенгаши депутати Толиб Муҳаммадиев ва воқеага гувоҳ бўлганлар мазкур ҳолат юзасидан ўзларининг версияларини айта бошлади.
Толиб Муҳаммадиевга кўра, у 15 апрель куни қўл остида ишлайдиган ишчиларига карантин вақтида оч қолмасин дея пул тарқатишни бошлаган. Унга ишчиларнинг уй манзилларини биладиган укаси Аюбхон Муҳаммадиев ҳамроҳ бўлган. Улар Наманган шаҳридаги ишчиларига маблағ тарқатгач, Янгиқўрғон тумани Қораполвон қишлоғида яшовчи “Ҳусанбой” исмли ходимининг уйига ҳам пул бериш учун борган. Шаҳардан чиқишда уларни ҳеч ким тўхтатмаган. Қайтишда, Наманган шаҳрига кираверишдаги “Қизилкўприк” постида ИИБ ходими Илҳом Абдураҳмонов уни тўхтатган.
Депутат ходимга ўзининг депутатлик гувоҳномасини кўрсатган. Абдураҳмонов депутатга ҳозирда карантин тартиб-қоидалари ўрнатилгани, шахсий автомашинада ҳаракатланиш мумкин эмаслигини тушунтирган. У эса эзгулик йўлида бунга мажбур бўлгани, шахсий дахлсизлик ҳуқуқи ҳам мавжудлигини айтган. Шунда Абдураҳмонов ундай бўлса, ҳолат ҳақида бошлиқларига хабар қилиши кераклиги, улар рухсат берса, депутатни ўтказиб юбориши мумкинлигини айтган.
Шундан сўнг, Абдураҳмонов алоқа воситаси орқали ким биландир гаплашган. Ҳайдовчига кетиши мумкинлиги, бироқ унинг ёнидаги йўловчи Аюбхон Муҳаммадиевни шу ерда тушириб қолдириши кераклигини айтган. Шунда депутат йўловчи укаси экани, хайрия қилинаётган ишчиларнинг уйларини фақат у билиши, шу сабабли уни ўзига ҳамроҳ қилиб олишга мажбур бўлганини тушунтирган.
Шунда ИИБ ходими Абдураҳмонов депутатга 20 йиллик юристлик меҳнат стажи мавжудлиги, қонун-қоидани яхши билишини тушунтирган. Депутат ҳам ўз навбатида укасига чора кўрса, унга кафил бўлиб, ўзи билан олиб кетиш ваколати борлигини билдирган. Шунда Абдураҳмонов депутатга кетиши мумкинлигини айтган.
Ишга иккинчи ИИБ ходимининг аралашуви жанжални юзага келтириб чиқарганми?
Ҳеч қанча вақт ўтмай, бошқа бир ИИБ инспектори Ҳусанбой Зиёвуддинов келиб, депутатга қайтадан ҳужжатларини кўрсатишини талаб қилган. У ҳозиргина Абдураҳмоновга барчасини тушунтирганини айтган. Зиёвуддинов эса унга ҳам ҳужжатларни кўрсатишга мажбур эканини айтиб, жавоб қайтарган. Депутат рози бўлмасдан машинасида ҳаракатланмоқчи бўлганда, инспекторлар уни машинадан мажбурлаб туширган. Шунда депутат вазиятни тўлиқ камерага муҳрлаши учун укасига “E-50” русумли қўл телефонини берган. Машинадан тушиши билан Зиёвуддинов яна ҳужжатларни сўраган. Бу вақтда унга қарама-қарши тарафдан Абдураҳмонов ҳолатни камерага олишни бошлаган. Ён тарафда қуролланган ҳарбий хизматчи турган. Депутатнинг укаси ҳам тортишувни телефон камерасига олмоқчи бўлган. Шунда ҳарбий хизматчи унга яқинлашиб, қўл телефонини тортиб олган.
Орада тортишув кучайган. ИИБ ходимлари уларни камерага олиш мумкинмаслигини айтган. Шунда депутат ҳам холислик бузилаётганига жаҳл қилиб, уларга ишонмаслигини айтиб, улар ҳам видеотасвирга олмаслиги кераклигини важ қилган. Депутат ҳам ходимнинг телефонини олиб қўймоқчи бўлган. Шу вақтда Абдураҳмоновнинг қўл телефони ерга тушиб, шикастланган. Депутат телефон шикастланган бўлса, ўрнига янгисини олиб беришини айтган. Депутат Муҳаммадиев ўтган сафарги ИИВ лавҳасидаги “камбағал бола эмасман, пулим ўзимга етарли” деган гапларни айнан мазкур ҳолатда айтгани, бироқ монтаж жараёнида лавҳа ИИБ манфаати йўлида бошқача тайёрланганини айтди.
Шу вақтда Абдрураҳмонов навбатчига қарата “тезкор гуруҳ ходимларини чақир” дея буйруқ берган. Жанжал янада катталашган, уни ИИБ ходимлари ҳар ерга торта бошлаган. Орада ўзини “терроризмга қарши кураш бўлимиданман” деб таништирган ходим унинг юз қисмига мушт билан урган. Шунда депутат нега уни уришгани, бу учун албатта улар жавобгарликка тортилишини айтган (ушбу тасвир ИИВ лавҳасига ҳам тушиб қолганди).
“Шу вақт одам тўпланиб кетди. ИИБ ходимлари уларни тарқалишини сўради. Кейин тезкор тунги гуруҳ ходимлари етиб келишди. Автобусда 7 ёки 8 нафар ИИБ ходимлари бор эди. Улар мен ва укамнинг яқинига келишди. Вазиятни тўлиқ тушунтириб улгурмай, улар иккаламизнинг ҳам қўлларимизни орқага қайириб, автобуснинг ичига тиқишди. Автобусда бизга тазйиқ ўтказишди. Қорин қисмимизга бир неча марта уришди. Кейинроқ прокуратура ходимлари етиб келди”, дейди депутат.
Ўша куни депутат ИИБ ходимларига улар иш вақтида спиртли ичимлик ичгани ва шу сабабли шу воқеалар юзага келганини айтган. Лекин улар депутатнинг ўзини спиртли ичимлик ичганликда айблаб, экспертиза марказига олиб борган. Юқоридаги барча гаплар депутат Толиб Муҳаммадиевнинг воқеа юзасидан айтган варианти ҳисобланади.
Депутатнинг укаси Аюбхон Муҳаммадиевга кўра, унинг акаси ИИБ ходимининг погонига ҳам, кўкрак нишонига ҳам тегмаган. Чунки, ўша куни ходим устидан ёғингарчиликдан ҳимоя қиладиган узун плашини кийган бўлган. Погон ва кўкрак нишони ҳам плашнинг ичида бўлган.
Пластинканинг тескари айланиши
Жорий йилнинг 17 апрель куни айрим ОАВларда депутатга нисбатан Наманган шаҳар прокуратураси томонидан жиноят кодексининг 219-моддаси 2-қисми билан жиноят иши қўзғатилгани, айни пайтда тергов ҳаракатлари олиб борилаётгани айтилганди. Аммо кейинроқ вазият буткул ўзгариб кетди.
“Халқ депутатлари вилоят, туман ва шаҳар кенгаши депутатининг мақоми тўғрисида”ги қонунига кўра, тегишли халқ депутатлари Кенгашининг розилигисиз депутат мазкур ҳудудда жиноий жавобгарликка тортилиши, ушлаб турилиши, қамоққа олиниши ёки суд тартибида бериладиган маъмурий жазога тортилиши мумкин эмас.
16 апрель куни Наманган шаҳар прокурори Халқ депутатлари Наманган шаҳар Кенгашига тақдимнома киритиб, депутат Т.Муҳаммадиевни жиноий жавобгарликка тортиш ва эҳтиёт чораси сифатида қамоққа олишга розилик сўраган. Тақдимнома шу куни Халқ депутатлари Наманган шаҳар Кенгашида кўриб чиқилиб, депутат Т.Муҳаммадиевни эҳтиёт чораси сифатида қамоққа олишга розилик бериш масаласи рад этилиб, уни жиноий жавобгарликка тортишга розилик берилган.
Жорий йилнинг 19 апрель куни Халқ депутатлари Наманган шаҳар Кенгашининг навбатдан ташқари кенгайтирилган йиғилишида Кенгашнинг 16 апрелдаги қарори ва шаҳар прокурорининг Т.Муҳамадалиевга оид тақдимномаси кўриб чиқилган. Халқ депутатлари Наманган шаҳар Кенгашининг янги қарори билан Кенгашнинг 16 апрелдаги қарори бекор қилинган.
Шунингдек, шаҳар прокурорининг Т.Муҳамадалиевни жиноят ишида айбланувчи тариқасида жалб этиш ва унга нисбатан қамоққа олиш тарзидаги эҳтиёт чорасини қўллашга розилик бериш тўғрисидаги тақдимномаси ҳам рад этилган.
Бундан ташқари, Кенгаш қарори билан Наманган шаҳар прокурори Б.Йўлдошевга уч кун муддат ичида шаҳар ИИОВ ФМБ-сонли профилактика катта инспектори И.И.Абдураҳмонов, ИИБ ЙҲХБ испектори Х.И.Зиёвиддинов ва воқеада иштирок этган бошқа ходимларнинг ҳаракатларига ҳуқуқий баҳо бериш ва белгиланган тартибда қонуний чора кўриш вазифаси юклатилган.
Шу билан бирга, Кенгаш ўз баёнотида видеолавҳа ижтимоий тармоқларда тарқатилишида айбсизлик презумпциясига амал қилинмагани, видео тайёрланишида эса холисликка эътибор қаратилмаганини айтган.
Видео масаласидан Наманган вилоят Ахборот хизматига боғланганимизда, улар мазкур видеони айнан вазирлик матбуот ходимлари тайёрлаганини айтди.
Адолат ўрнатиладими?
Бу масалада энди нима бўлади деган савол жамоатчиликни қийнаяпти. Адлия вазири Русланбек Давлетов чиқиб, жамоаси билан масалани алоҳида ўрганиб, унга ҳуқуқий баҳо берса яхши бўларди. Ҳар ҳолда фуқароларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларини ҳуқуқий ҳимоя қилиш бўйича чораларни амалга оширувчи ташкилот ҳисобланади. Ахир яқиндагина Солиқ қўмитаси билан боғлиқ можарода ҳам вазирлик минбарга чиқиб, вазиятга ҳуқуқий баҳо берди-ку!
Шундан сўнг, барча ўз қилган қилмишига яраша жавобини олиши осонлашарди. Депутат ҳам, ИИБ ходимлари ҳам, лавҳани холис тайёрламаган ИИВ Ахборот хизмати-ю, ўша ерда қатнашган бошқа ташкилот ходимлари ҳам. Бу энг адолатли қарор бўларди.
Айтганча, бу ерда Наманган шаҳар прокурори Б.Йўлдошевга уч кун муддат ичида шаҳар ИИОВ ФМБ-сонли профилактика катта инспектори И.И.Абдураҳмонов, ИИБ ЙҲХБ испектори Х.И.Зиёвиддинов ва воқеада иштирок этган бошқа ходимларнинг ҳаракатларига ҳуқуқий баҳо бериш ва белгиланган тартибда қонуний чора кўриш вазифаси юклатилганини ҳам унутмаслик керак.
Ёки бўлмаса, ҳамма масъуллар вақт ўтиб, мавзу жамоатчилик муҳокамасидан узоқлашиб, уларнинг хотирасидан кўтарилишини кутади. Шунда ҳаммаси битта “қўнғироқ” ёки тушунтириш билан хамирдан қил суғургандек битиши ҳам мумкин. Аммо бундай ҳолатда адолат “йиғлайди” холос. Нима бўлса ҳам ҳаммасини вақт кўрсатади.
Манба: Qalampir.uz
8 изоҳлар
1.Адвокат Усмонхон Салохиддинов
Ҳамкасбларим Олимжон Мелибоев ва Сардорбек Қурбоновларнинг фикрларини ўқиб, тўғриси қувондим. Адвокат позицияси фақат адвокат манфаатини ҳимоя қилиш эмас, балки юртимизда қонун устиворлигини таъминлаш, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи идораларнинг ҳар бирини ҳуқуқлар, ваколатлари ва мажбуриятлари чегараларини белгилашдаги қонун чиқарувчи давлат ҳокимияти органлари ва хусусан депутатларнинг масъулиятлари тўғрисида асосий меъзон сифатида тўхталиб ўтишган деб ҳисоблайман. Чунончи, прокуратура юртимизда қонунларни изчил ва аниқ бажарилишини, давлат бошқарув идоралари ва уларнинг мансабдор шахслари ўз ваколатларини фақат қонун доирасида бажариб боришларини назорат қилишса, ИИО эса Республикада асосан ҳуқуқ-тартиботни бирхиллигини, осойишталик ва жиноятчиликка қарши курашни фақат қонун лоирасида амалга оширишлари даркор. Авваламбор, давлат бошқарув идораси (Ҳокимияти) давлатда ҳокимияти органларини, уларни ваколатлари, қонун билан белгиланган ҳуқуқларини устиворлигини таъминлашлари зарур. Суд ҳокимияти эса Ўзбекистонда қонунларини ҳимоя қилиш ва фақат қонунга бўйсинган унга қатъий риоя қилган ҳолда адолатни қарор топдириш учун, бузилган ҳуқуқларни тиклаш масаласини холис ва объектив таъминлаб, суд ҳокимияти фаолиятини маромида олиб боришлари зарур. Бунда албатта, давлат манфаатлари билан жисмоний ва юридик шахслари ҳуқуқларини ҳимоя қилишнинг мужассамлигини доимий таъминлаб бориш зарур. Қайси-ки, идора мансабдор шахси қонун талабини менсимай, уни ҳурмат қилмай ва унга риоя этишни таъминламаса айнан прокуратура бунга холис ва қонуний ваколат доирасида муносабат билдириши зарур. Ман шу фаолиятни барқарорлигини таъминлаш учун ҳам Конституция ва уни устиворлиги юқори аҳамият касб этади. Адвокатура эса қонунийликни таъминлашда холис ва мустаъқил институт сифатида реанимация ёки ревизорлик фаолиятини, керак бўлса, тез ёрдам фаолиятини амалга оширади. Адвокатура институти фуқаролар ва юридик шахслар ҳуқуқларини ҳимоя қилишдаги устивор ва ягона институт ҳисобланади. Ҳамманкизга ташаккур ҳамкасбларим, холис ва беғараз муносабат билдирганингиз учун.
2.Адвокат Мелибоев Олимжон
Хозирда хохлаган ИИО ходими узи ёктирмаган шахсга нисбатан сохта хужжатлар туплаб, умуман содир булмаган хукукбузарликда айбдор деб ториб судга олиб чикса судлар хатто уша шахс айнан уша вактда чет элда булганлигини тасдикловчи авиа чиптани такдим килса хам эьтибор бермасдан 15 сутка бера олади.
3.Адвокат Мелибоев Олимжон
Бу вазиятда асосий рол уйнаши лозим булган суд хам уз ваколатларини ва жамиятдаги уз ролини англаб етмаганлиги, топширик ва буйрукларга буйсуниб колганлиги куч ишлатар органларга суиистемолликлар учун йул очиб бермокда.
4.Адвокат Мелибоев Олимжон
Бугунги халкимиз кийналаётган шароитда хам узбошимчалик билан комиссия карори, ёки тегишли махаллий хокимлик карорисиз чекка кишлокларга хам назорат постлари урнатиб одамлани асоссиз назорат килишга уриниш, хатто тез ёрдам ва ут учириш машиналарига йул колдирмасдан кишлок жойлардаги махаллаларни хам бетон блоклар билан тусиб ташлашдан ва бунга карши булиб уларга тугри йул курсатмокчи булганларни ёппасига 15 сутка килишдан максадлари хам шудир. узларининг хукмронлигини курсатишга харакат
5.Адвокат Мелибоев Олимжон
Мустакилликдан кейинги узбек милициясининг энг катта камчилиги имкон булган хар кандай вазиятда хатто эл бошига келган балодан фойдаланиб булса хам уз ваколатларини узбошимчалик билан кенгайтириб олишга интилишдир. ИИ ходимлари касбий менталитетида халкка хизмат тушунчаси мавжуд эмас. Балки хар кандай вазиятдан фойдаоаниб репрессив хукмронлик урнатишга хараквт килишади. Бунда буйрук бажарувчи куйи бугин ходимларининг айбини инкор килмаган холда асосий айбни органнинг юкори рахбариятидан, ИИ ходимлари тайёрловчи укув муасасаларидаги дарс жадвалларида мавжуд ва жадвалда расман курсатилмайдиган укув программаларидан, шунингдек ушбу соханинг матбуот анжуманларида ва расмий муносабатларида бошкача баёнот бериб, амалда ходимларга бошкача " эзиб ташла, буйсундир,овозини учир, 15 сутка кил" каби ёзилмаган топшириклар берувчи юкори рахбарларидан кидириш керак.
6.Адвокат Тоҳирбек Тожибоев
Хамкасблар фикрига қўшиламан. Хар икка тараф хам адвокат олиб маслаҳатлашиб иш қилсалар адолар тўёбга чиқади. Бўлмаса ноҳақлик бўлаверади. Ҳар бир тараф ўз Важларини исбтлаш учун адвокатлар хизматидан ва уларнинг ваколатидан фойдалансалар бу Фойдадан холи бўлади. Адолат ўрнатилади.
7.Адвокат Холмурод Исанов, юридик фанлар номзоди
Хамкасбимиз Усмонхон ака Салохиддинов содир этилган вокеа-ходисаларга жуда тугри муносабат билдирмокда. Ички ишлар ходимлари ва прокурорнинг хукукий онги ва маданиятининг пастлиги туфайли ана шундай вазият юзага келган. Нима улар депутат дахлсизлик хукукига эга эканлигини билмайдиларми? Агар била туриб, шу хатти-харакатларни содир этган булсалар, бу хукукий нигилизм эмасми? Калаванинг учи айнан мана шу ерда, юзага келган вазиятга ваколатли идоралар еки суд хукукий бахо бериши лозим.
8.Адвокат Усмонхон Салохиддинов
БАРАКАЛЛА!!! Мана шу ҳаракатни ўзи юртимизда қонун устиворлигини таъминлашга қаратилган илк объктив ва ижобий қадам ҳисобланади. Қонунни ҳурмат қилиш, депутат иммунитетини таъминлаш ва қонунга қатъий риоя қилиш ҳамма учун мажбурий. Энг ачинарлиси шуки, депутатни қонун бўйича, маъмурий жавобгарликка тортиш мумкин эмаслигини била туриб, хизмат ваколатини суистеъмол қилган ва хизмат ваколати доирасидан четга чиққан ички ишлар ходимини ноқонуний ҳаракатини аниқ била туриб, қонун талаби бўйича депутат билан жанжал чиқарган ички ишлар ходимини ҳаракати можаронинг асоси эканлигини тушуниб етган прокуратурани депутатни жиноий жавобгарликка тортишни сўраб халқ депутатлари кенгашига киритган тақдимномаси, ҳали ҳам прокурорлар манманлиги, ўзибўларчилиги ва ҳаттоки депутат мақомига тажовуз қилишини қандай тушуниш керак?(!) Ўйлайманки, прокуратуранинг юқори органлари бу сунъий ва қасддан амалга оширилиган кўрликка (ожизликка дейишдан йироқдаман) объектив баҳо беришади ва прокуратура янги Ўзбекистонда ўзгарганини кўрсатишади... Ўз ўрнида депутатларга мурожаатим: ҳар бир қарор қабул қилишда, овоз беришда (қонунлар ва норматив ҳужжатлар қабул қилишда) шошилманг, чуқур ва теран фикрланишни ўрганинг. Тушунмасангиз маслаҳат олиш лозимлигини, бошқалар фикрини эшитиб кўриш лозимлигини тушунтиринг. Адвокат ёрдамидан унумли фойдаланишни ўрганинг.
Изоҳ қолдириш