“Бепул юридик ёрдам тўғрисида”ги қонун лойиҳаси эълон қилинди

Ўзбекистонда “Бепул юридик ёрдам тўғрисида”ги қонун лойиҳаси жамоатчилик муҳокамасига қўйилди. Мазкур ҳужжат бепул юридик ёрдам кўрсатиш соҳасидаги муносабатларни тартибга солиш мақсадида ишлаб чиқилган.

Эслатиб ўтамиз, Ўзбекистонда бепул юридик ёрдам кўрсатиш тизимини жорий этиш 2019 йилги Давлат дастури ва “Жамиятда ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятни юксалтириш тизимини тубдан такомиллаштириш тўғрисида”ги президент фармонида назарда тутилган эди.

Ҳужжатда бепул юридик ёрдам ва унинг турлари таърифи келтирилган. Хусусан:

бепул юридик ёрдам – давлат томонидан кафолатланадиган ва жисмоний шахсларга уларнинг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини рўёбга чиқариш ва ҳимоя қилишни таъминлашга қаратилган, қонунда белгиланган тартиб-таомиллар ва шартлар асосида бепул кўрсатиладиган юридик ёрдам;

бирламчи бепул юридик ёрдам – ҳуқуқий маслаҳатлар ва ҳуқуқий ахборот, жумладан ҳуқуқий масалалар юзасидан оғзаки ва ёзма тушунтиришлар, ҳуқуқ ва эркинликлар, уларни амалга ошириш ва улар бузилган тақдирда тиклаш тартиби ҳақида маълумот бериш тарзида бепул кўрсатиладиган юридик ёрдам;

иккиламчи бепул юридик ёрдам – ушбу Қонунда кўрсатилган ҳолларда ва асосларда жисмоний шахсларга фуқаролик, маъмурий ва жиноят ишлари бўйича кўрсатиладиган, бюджет маблағлари ҳисобидан молиялаштириладиган юридик ёрдам;

бепул ихтиёрий юридик ёрдам (pro bono) – аҳолининг ижтимоий эҳтиёжманд тоифаларига фуқаролик, маъмурий ва жиноят ишлари бўйича муҳтож шахсларга бепул ва ихтиёрийлик асосида қонунчиликка зид бўлмаган тартибда ва турларда кўрсатиладиган малакали юридик ёрдам.

Лойиҳа билан бепул юридик ёрдам соҳасидаги ягона давлат сиёсати амалга оширилишини таъминлаш Вазирлар Маҳкамасига юклатилмоқда. Иккиламчи бепул юридик ёрдам кўрсатишни бошқариш, мувофиқлаштириш ва назорат қилиш бўйича ваколатли давлат органи – Бепул юридик ёрдам маркази ташкил этилиши белгиланган.

Ўзбекистон Республикаси Адвокатлар палатасига:

Марказ билан биргаликда иккиламчи юридик ёрдам сифатини баҳолаш мезонларини белгилашда иштирок этиш;

иккиламчи бепул юридик ёрдам кўрсатувчи адвокатлар фаолиятини мониторинг қилишда қатнашиш;

иккиламчи бепул юридик ёрдам кўрсатиш сифати бўйича стандартларни тасдиқлаш;

иккиламчи бепул малакали юридик ёрдам кўрсатувчи адвокатлар томонидан касб этикаси қоидаларига риоя этилиши устидан назоратни амалга ошириш ваколатлари берилиши кўзда тутилган.

Бепул ихтиёрий юридик ёрдам (pro bono) кўрсатганлик адвокатларнинг рейтингини тузиш мақсадида улар фаолиятини баҳолашда, адвокатларга малака даражалари берилишида ва адвокатлар касбий малакасини оширишни ташкил этишда инобатга олиниши мумкин.

Бепул юридик ёрдамнинг энг муҳим тури – иккиламчи бепул юридик ёрдам олиш ҳуқуқи аҳолининг ижтимоий муҳтож тоифаларига (тоифалар рўйхати ҳужжатда келтирилган) тақдим этилади ва давлат бюджети ҳисобидан молиялаштирилади.

Иккиламчи бепул юридик фуқаролик ишларида: ёрдам иш ҳақини ундириб олиш; алиментлар ундириш; фуқароларни бинога киритиш ва кўчириш; меҳнатда майиб бўлганлиги ёки соғлиғининг бошқача тарзда шикастланганлиги, шунингдек боқувчиси вафот этганлиги туфайли етказилган зарарнинг ўрнини қоплаш; ноқонуний ҳукм этиш, жиноий жавобгарликка тортиш, маъмурий жазо бериш туфайли жисмоний шахсга етказилган зарарнинг ўрнини қоплаш; жиноят туфайли етказилган моддий зарарнинг ўрнини қоплаш билан боғлиқ низолар юзасидан кўрсатилади.

Маъмурий ишлар бўйича иккиламчи бепул юридик ёрдам – қамоқ шаклидаги маъмурий жазо қўлланилиши мумкин бўлган ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги ишлар бўйича кўрсатилади.

Жиноят ишлари бўйича иккиламчи бепул юридик ёрдам судгача бўлган иш юритуви босқичида ва  жиноят ишлари бўйича судларда кўрсатилиши белгиланмоқда.

Қонун лойиҳаси муҳокамаси 19 июлга қадар давом этади. Адвокатларни ҳужжат муҳокамасида фаол иштирок этишга чақирамиз.

2019-07-08 19:18:00  |  4343 |   0  |